Τα σενάρια εξόδου της Ελλάδας ή και άλλων κρατών από την Ευρωζώνη, όπως και τα σχέδια για διάσπαση της Ζώνης του Ευρώ, δίνουν και παίρνουν από την αρχή της εκδήλωσης της βαθιάς καπιταλιστικής κρίσης. Σήμερα, τα σενάρια αυτά πολλαπλασιάζονται, κάτω από το βάρος των ασίγαστων ανταγωνισμών, που ενισχύονται υπό το βάρος της κρίσης ανάμεσα στα ιμπεριαλιστικά κέντρα, τα κράτη εντός της ίδιας ιμπεριαλιστικής συμμαχίας, αλλά και στο εσωτερικό τους, ανάμεσα στις διάφορες μερίδες της πλουτοκρατίας.
Καταλύτης για τις εξελίξεις είναι η αγιάτρευτη ανισόμετρη
ανάπτυξη των καπιταλιστικών κρατών στην ΕΕ και την Ευρωζώνη, καθώς και οι
αυξανόμενες δυσκολίες της αστικής τάξης να διαχειριστεί την κρίση με τα παλιά
εργαλεία. Ειδικά σε ό,τι αφορά την Ευρωζώνη, το γεγονός ότι συγκροτήθηκε από
έθνη - κράτη με διαφορετικό επίπεδο ανάπτυξης και ανταγωνιστικά συμφέροντα
καθιστά τεχνητή τη συγκόλληση με το ενιαίο νόμισμα και τις Συμφωνίες που το
συνοδεύουν.
Οι φυγόκεντρες τάσεις που ενισχύονται προμηνύουν ότι
ενδεχόμενα και πιο γρήγορα απ' ό,τι πολλοί υπολογίζουν, η ΕΕ και η Ευρωζώνη δε
θα είναι αυτές που είναι σήμερα. Από αυτήν τη σκοπιά, τα ψευτοδιλήμματα και οι
εκβιασμοί των αστών προς τους εργαζόμενους και το λαό, που έχουν στο επίκεντρο
το «μέσα ή έξω από το ευρώ» αποσπασμένο από το ζήτημα της εξουσίας, κάθε άλλο παρά
χρονικά τυχαία είναι. Ερχονται σε μια φάση που το κεφάλαιο και οι κυβερνήσεις
του, ανάμεσά τους και η ελληνική, εξετάζουν σοβαρά το ενδεχόμενο της διάσπασης
της Ευρωζώνης και, ταυτόχρονα, παραμυθιάζουν το λαό ότι η σωτηρία της είναι το
παν!
Σ' αυτήν την κατεύθυνση κινούνται και οι αποφάσεις για
βάθεμα της «οικονομικής διακυβέρνησης», με αλλαγή των Συνθηκών της Ευρωζώνης,
ώστε να θεσπιστεί η δυνατότητα στο άμεσο μέλλον μια χώρα να αποβληθεί ή να
εξωθηθεί από το ευρώ. Σε κάθε περίπτωση, μέσα ή έξω από το ευρώ και την ΕΕ, η
κατάσταση για τους λαούς δεν πρόκειται να αλλάξει προς το καλύτερο, όσο
κουμάντο κάνουν τα μονοπώλια.
Οι εξελίξεις, ωστόσο, επιβεβαιώνουν το ΚΚΕ, που έλεγε ότι
καμιά σύγκλιση των οικονομιών και καμιά λαϊκή ευημερία δεν είναι δυνατή μέσα στην
ιμπεριαλιστική Ευρωένωση και την ΟΝΕ, στο όνομα της οποίας πίνουν νερό τα
αστικά κόμματα και ο ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ. Η ανάγκη για αποδέσμευση από τη λυκοσυμμαχία
με λαϊκή εξουσία, για μονομερή διαγραφή του χρέους, όπως προτείνει σαν διέξοδο
για το λαό το ΚΚΕ, είναι σήμερα επίκαιρη και αναγκαία όσο ποτέ.
Η εκδοχή των δύο ευρώ
Δεν είναι καινούριο το γεγονός ότι μερίδες της
πλουτοκρατίας, που συνδέουν τα συμφέροντά τους είτε με την επιστροφή κάποιων
χωρών σε εθνικό νόμισμα, είτε με μια μικρότερη Ευρωζώνη, απεργάζονται σχέδια
για τη διάσπασή της. Ηδη, από τις 20/12/2010, ο Αντριου Μπόσομγουερθ,
διαχειριστής χαρτοφυλακίου της «Pimco», της μεγαλύτερης εταιρείας επενδύσεων
ομολόγων, εκτιμούσε ότι η Ελλάδα, η Ιρλανδία και η Πορτογαλία πρέπει να
αποχωρήσουν από την Ευρωζώνη, καθώς «χωρίς το δικό τους νόμισμα ή μεταβιβάσεις
σημαντικών κεφαλαίων, δε θα ξανασταθούν στα πόδια τους».
Αλλά ακόμα και πριν από λίγες μέρες, η γαλλική εφημερίδα «Le
Monde» δημοσιοποίησε «σχέδιο» του γαλλικού Συμβουλίου Οικονομικών Αναλύσεων
(CAE), ενός «ανεξάρτητου» συμβουλευτικού οργάνου της γαλλικής κυβέρνησης για
θέματα οικονομίας, σύμφωνα με το οποίο δρομολογείται η διάλυση της Ευρωζώνης
και η δημιουργία ενός «ευρώ του Βορρά» και ενός «ευρώ του Νότου», που θα
λειτουργούν ως συναλλαγματικά ισότιμα, ενώ το κάθε κράτος στο εσωτερικό του θα
κάνει χρήση του εθνικού του νομίσματος.
Διαπιστώνοντας την ανισόμετρη καπιταλιστική ανάπτυξη που
εκδηλώνεται και στο εσωτερικό της Ευρωζώνης, η CAE σημειώνει ότι «με δεδομένες
τις τεράστιες διαφορές ανταγωνιστικότητας μεταξύ της Ιταλίας, της Ισπανίας, της
Πορτογαλίας και των χωρών του Βορρά, θα πρέπει να υιοθετηθεί στο εσωτερικό της
Ευρωζώνης ένα σύστημα σταθερών πλην καθοριζόμενων ισοτιμιών μεταξύ των κρατών -
μελών. Αυτό προϋποθέτει την επανεισαγωγή εθνικών νομισμάτων ελεγχόμενων από την
κάθε χώρα και την παράλληλη "κυκλοφορία" ενός "εσωτερικού"
και ενός νομίσματος "εξωτερικού"».
Σύμφωνα με το σχέδιο, τα κράτη που θα υιοθετήσουν το ευρώ
του Βορρά (Γερμανία, Αυστρία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία, Φινλανδία και Εσθονία) θα
μπορούσαν να το αφήσουν να ανατιμηθεί, ώστε να κατεβάσουν ακόμη περισσότερο το
κόστος των εισαγωγών τους.
Σε αυτό το φόντο πρέπει να ιδωθεί και το γεγονός ότι για την
υλοποίηση της απόφασης της προηγούμενης Συνόδου Κορυφής (της 21ης Ιούλη) και
συγκεκριμένα στο κομμάτι που αφορά το μηχανισμό ανταλλαγής ελληνικών ομολόγων
(PSI), η ελληνική κυβέρνηση είχε από τις 27 Ιούλη ανακοινώσει «τον ορισμό των
BNP - Paribas, Deutsche Bank και HSBC ως συν-αναδόχων για την εφαρμογή του PSI»
(ευρωενωσιακοί όμιλοι), καθώς και «τον ορισμό του δικηγορικού γραφείου Gottlieb
Steen & Hamilton LLP ως διεθνούς νομικού συμβούλου και της Lazard Freres ως
οικονομικού συμβούλου της Ελληνικής Δημοκρατίας σε σχέση με την εφαρμογή του
PSI» (αμερικανικοί όμιλοι).
Στις αρχές του Σεπτέμβρη, στον αστικό Τύπο, δημοσιεύτηκε ότι
η αμερικανική δικηγορική εταιρεία, σε «κλειστό» συνέδριο που οργάνωσε τον
περασμένο Φλεβάρη στη Ρώμη, εξέτασε την εθελοντική έξοδο ή έξωση χώρας από την
Ευρωζώνη και αντικείμενο της έρευνας ήταν η ελληνική περίπτωση.
Σε αυτό το κλίμα, δεν ήταν τυχαία η εκτίμηση που έκανε στα
τέλη του περασμένου Σεπτέμβρη η «Credit Suisse», σχετικά με τις επιπτώσεις μιας
«άτακτης διάσπασης της Ευρωζώνης», όπου εκτιμούσε πως σε μια τέτοια περίπτωση
τα περιφερειακά νομίσματα θα υποχωρήσουν 50% οδηγώντας τον καθαρό εξωτερικό
δανεισμό στο 200% - 250% του ΑΕΠ για την περιφέρεια πλην Ιταλίας, με αποτέλεσμα
να μην μπορεί να αποπληρωθεί το 40% των κρατικών και ιδιωτικών δανείων.
Μάλιστα, για την Ελλάδα, η ελβετική τράπεζα εκτιμούσε ότι το
κόστος της εξόδου από την Ευρωζώνη θα είναι στο 10%-20% του ΑΕΠ και,
επιβεβαιώνοντας ότι η όποια διαχείριση της καπιταλιστικής κρίσης προς όφελος
της πλουτοκρατίας περνάει μέσα από το τσάκισμα του λαού, σημείωνε ότι «ίσως
χρειαστεί μια μείωση μισθών 8%-15%, προκειμένου να ανακτηθεί η
ανταγωνιστικότητα στην περιφερειακή Ευρωζώνη».
Τα ισχυρά μονοπώλια κινούν τα νήματα
Χαρακτηριστικότερο είναι και το δημοσίευμα της γερμανικής
οικονομικής εφημερίδας «Handelsblatt», η οποία στις αρχές του περασμένου
Σεπτέμβρη δημοσίευσε σχέδιο που επεξεργάστηκε ομάδα οικονομολόγων της
εφημερίδας με τον τίτλο: «Τι θα συνέβαινε αν η Ελλάδα αποχωρούσε από το ευρώ».
Να θυμίσουμε ότι σύμφωνα με αυτό το κάθε άλλο παρά αθώο σενάριο, προβλέπονταν
στις λεπτομέρειές τους οι συνθήκες που θα οδηγήσουν στην έξοδο της Ελλάδας από
την Ευρωζώνη.
Καταγράφονταν ακόμα οι εξελίξεις που θα ακολουθήσουν με την
όξυνση της τραπεζικής κρίσης, την αποχώρηση της Πορτογαλίας από την Ευρωζώνη,
την καθιέρωση του ευρωομολόγου και, τελικά, τη συνάντηση Μέρκελ και Σαρκοζί
όπου θα αποφασίζονταν «σε μυστική τους συνάντηση η καθιέρωση του "ευρώ του
Βορρά" και θα καλούσαν να μετάσχουν Ολλανδία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο,
Φινλανδία, Εσθονία, Αυστρία και Σλοβενία».
Ειδικά αυτό το σενάριο των «δυο ευρώ» επανέρχεται διαρκώς
στο προσκήνιο, σηματοδοτώντας τις επιθυμίες μερίδας της πλουτοκρατίας,
ιδιαίτερα εκ μέρους της Γερμανίας, για ένα «ισχυρό ευρώ» με λιγότερες χώρες και
μια πλατιά τελωνειακή ένωση (ΕΕ) πελατών - αποδεκτών των εξαγωγών αυτού του
«σκληρού πυρήνα».
Δεν είναι τυχαίο επίσης το γεγονός ότι ο πρόεδρος της
Ομοσπονδίας Γερμανών Εξαγωγέων (BGA), Αντον Μπέρνερ, ξεκαθαρίζει ότι «το
σημαντικό για εμάς είναι η ελεύθερη αγορά, δεν έχουμε υποχρεωτικά ανάγκη από
ένα κοινό νόμισμα (...) Υπάρχει ζωή για τη Γερμανία μετά το ευρώ; Ναι υπάρχει».
Ο Α. Μπέρνερ διευκρινίζει ότι η διατήρηση του επιπέδου των εξαγωγών στις χώρες
της Ευρωζώνης δεν εξαρτάται από το ίδιο το ευρώ, αλλά από την ελεύθερη αγορά,
για παράδειγμα από την απουσία τελωνειακών δασμών.
Ο Γερμανός επιχειρηματίας σπεύδει να σημειώσει ότι δεν
επιθυμεί το τέλος του ευρώ, αλλά «ένας καλός επιχειρηματίας οφείλει να
σκέπτεται το σχέδιο Β». Μάλιστα, τονίζει ότι «αν η νομισματική ένωση διαλυόταν,
η Γερμανία θα σχημάτιζε κατά πάσα πιθανότητα "ένα μπλοκ" με τις άλλες
χώρες της βόρειας Ευρώπης που διαθέτουν αντίστοιχες οικονομικές δομές, όπως η
Αυστρία, η Φινλανδία, η Ολλανδία και η Δανία».
Πάντως, ο Α. Μπέρνερ, αποδεικνύοντας με κάθε λέξη ότι είτε
με Ευρωζώνη, είτε χωρίς, η πλουτοκρατία θα περάσει από φωτιά και σίδερο τους
εργαζόμενους και τα λαϊκά στρώματα, επισημαίνει ότι η διάλυση του ευρώ θα
δημιουργούσε ένα πρόβλημα ανταγωνιστικότητας στις γερμανικές επιχειρήσεις, αλλά
«με μία λογική νομισματική πολιτική και με μία συμφωνία με τα συνδικάτα», θα
ήταν σε θέση να ξεπεραστεί! Φυσικά, ο δρόμος για την αύξηση της
«ανταγωνιστικότητας» του κεφαλαίου περνάει μέσα από το τσάκισμα της τιμής της
εργατικής δύναμης και σκληρά μέτρα σε βάρος των λαών. Και σε αυτό το σημείο
όλοι οι κεφαλαιοκράτες αφήνουν στην άκρη τους μεταξύ τους ανταγωνισμούς και
συνασπίζονται για την κλιμάκωση της επίθεσης σε βάρος των εργαζομένων.
Ταυτόχρονα, ο Πρόεδρος της Γαλλίας, Νικολά Σαρκοζί, πριν από
λίγες μέρες ομολογώντας την ανισόμετρη καπιταλιστική ανάπτυξη, κάνει λόγο για
μια ΕΕ δυο ταχυτήτων και περιγράφοντας τη δομή της σημειώνει ότι «είμαστε ήδη
27 χώρες και στην πραγματικότητα θέλουμε να εντάξουμε και τα Βαλκάνια στην
Ενωση. Τότε θα γίνουμε 32 και πιθανόν ακόμα περισσότεροι. Κανείς δεν μπορεί να
πιστέψει ότι η ομοσπονδιοποίηση, δηλαδή ο ανώτερος βαθμός ενοποίησης, είναι
εφικτή με 34 ή 35 κράτη (...) Είναι ξεκάθαρο ότι θα υιοθετηθεί το μοντέλο των
δύο ταχυτήτων στην Ευρώπη: Η μία ταχύτητα θα κινηθεί στην κατεύθυνση της
βαθύτερης ενοποίησης εντός της Ευρωζώνης και η άλλη στην προοπτική της
συνομοσπονδίας της ΕΕ».
Σε αυτή τη γραμμή τάσσεται, επί της ουσίας, και ο πρώην
υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας και πρώτην ηγέτης των Γερμανών «Πράσινων»,
Γιόσκα Φίσερ, ο οποίος μιλάει για το σχηματισμό μιας «αβανγκάρντ» που θα
δημιουργηθεί βάσει ενός σχεδίου «δέκα σημείων για μια πολιτική ένωση». Η
πραγματικότητα, βέβαια, είναι ότι η ΕΕ των πολλών ταχυτήτων ήδη υπάρχει, όπως
επιβεβαιώνεται όχι μόνο από την ανισομετρία μεταξύ των κρατών - μελών, αλλά και
από την «αντισύνοδο» που διοργάνωσαν προχτές, σε αντιδιαστολή με το
Γιούρογκρουπ, οι υπουργοί Οικονομικών των 10 κρατών - μελών της ΕΕ που δε
συμμετέχουν στο ευρώ. Πρόκειται για εξέλιξη ιδιαίτερα σημαντική που προμηνύει
εξελίξεις και εντός του συνόλου της ΕΕ.
Ελένη ΧΑΤΖΗΓΕΩΡΓΙΟΥ
