Μπορεί η κυβέρνηση με
θριαμβευτικό τρόπο να εγκαινίασε τις προηγούμενες μέρες το πολύπαθο
ανακατασκευασμένο οδικό τμήμα Παραδείσια - Τσακώνα, οι οδηγοί, όμως, κατά τη
χριστουγεννιάτικη έξοδο, κινήθηκαν στους εθνικούς οδικούς άξονες και
ταλαιπωρήθηκαν από τα ημιτελή έργα και πλήρωσαν πανάκριβα χαράτσια.
Τα τελευταία τέσσερα χρόνια με την ιδιωτικοποίηση των οδικών
αξόνων, τα χαράτσια διοδίων αυξήθηκαν ακόμη και πάνω από 500% για ορισμένες
κατηγορίες οχημάτων, ενώ διαρκώς νέοι σταθμοί είσπραξης ξεφυτρώνουν σαν τα
...μανιτάρια!
Ετσι, μόνο για διόδια μια διαδρομή Αθήνα - Θεσσαλονίκη με
επιστροφή έχει φτάσει να στοιχίζει 46 ευρώ, ενώ αντίστοιχα από την Αθήνα στην
Καλαμάτα 22,80 ευρώ!
Υπεύθυνη γι' αυτό το πολλαπλό ξεζούμισμα του λαού είναι η
αντιλαϊκή πολιτική που εφάρμοσαν οι κυβερνήσεις ΝΔ και ΠΑΣΟΚ και συνεχίζει και
σήμερα η συγκυβέρνηση, που παραχωρεί σε επιχειρηματικούς ομίλους το εθνικό
οδικό δίκτυο, για να ενισχυθεί η κερδοφορία του κεφαλαίου.
Αποτέλεσμα της πολιτικής αυτής είναι οι περιβόητες
«συμβάσεις παραχώρησης», τύπου ΣΔΙΤ, που ψήφισαν από κοινού στη Βουλή η ΝΔ και
το ΠΑΣΟΚ. Με τις συμβάσεις αυτές οι κατασκευαστικοί όμιλοι ενώ συμβάλλουν με 5
έως 8,5% στην κατασκευή των έργων, θα τα εκμεταλλεύονται για τουλάχιστον 30
χρόνια. Και η ελάχιστη όμως αυτή χρηματοδοτική τους συμβολή στα έργα είναι
αμφισβητήσιμη, καθώς αυτή υπερκαλύπτεται από τις εισπράξεις των διοδίων -και
μάλιστα αυξημένων- που τους παραδόθηκαν προκαταβολικά!
Αντίθετα, το Δημόσιο, δηλαδή ο ελληνικός λαός, αναλαμβάνει:
Τη χρηματοδότηση με «ζεστό» χρήμα (από τον κρατικό
προϋπολογισμό και επιδοτήσεις της ΕΕ) του 30% έως και του 35% του κόστους των
έργων.
Την παράδοση έργων που κατασκευάστηκαν πρόσφατα ή ακόμη
κατασκευάζονται ύψους 2 δισ. ευρώ. Μόνο το πέταλο του Μαλιακού, που θα
παραδοθεί στους ομίλους και έβαλαν και εκεί διόδια, θα στοιχίσει τελικά πάνω
από 800 εκατ. ευρώ. Αλλά και το τμήμα Παραδείσια - Τσακώνα που παραδόθηκε την
περασμένη βδομάδα στην κυκλοφορία, ενώ κατασκευάστηκε ως δημόσιο έργο και
στοίχισε στον ελληνικό λαό 130 εκατ. ευρώ, τελικά παραδόθηκε στην ιδιωτική
κοινοπραξία «Μορέας» που θα βάλει και εκεί διόδια.
Τις απαλλοτριώσεις, το ύψος των οποίων αναμένεται να
ξεπεράσει το 1,2 δισ. ευρώ.
Σε μερικές συμβάσεις, εκτός όλων των άλλων, παρέχονται και
επιδοτήσεις λειτουργίας, δηλαδή εγγυήσεις κερδοφορίας προς τις κοινοπραξίες!
Για παράδειγμα, αυτό συμβαίνει στον άξονα Κεντρικής Ελλάδας (η συνολική
επιδότηση μπορεί να φτάσει και τα 400 εκατ. ευρώ) και Τρίπολη - Καλαμάτα -
Λεύκτρο - Σπάρτη (132 εκατ. ευρώ).
Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, ο λαός αναγκάζεται να πληρώσει
και «πανωπροίκια», μέσω διαφόρων συμπληρωματικών συμβάσεων! Χαρακτηριστικότερο
παράδειγμα αποτελεί η συμπληρωματική σύμβαση με την οποία αυξήθηκε το κόστος
κατασκευής των σηράγγων των Τεμπών κατά 173 εκατ. ευρώ για την πρόσθετη
κατασκευή λωρίδας έκτακτης ανάγκης, καθώς αυτή δεν περιλαμβανόταν στην αρχική
σύμβαση. Και βέβαια το κόστος αυτό θα επιβαρύνει εξ ολοκλήρου το Δημόσιο,
δηλαδή τον ελληνικό λαό, και όχι την ιδιωτική κοινοπραξία «Αυτοκινητόδρομοι
Αιγαίου». Ανάλογες συμπληρωματικές συμβάσεις διεκδικούσαν και άλλοι όμιλοι,
όπως η «Ολυμπία Οδός» και ο «Μορέας».
Πρόκειται, λοιπόν, για συμβάσεις λαϊκής αφαίμαξης που
υποχρεώνουν το λαό να χρυσοπληρώνει τα έργα πολλαπλά: Και για την κατασκευή και
για τη χρήση.
Χαράτσια και για τοπικές διαδρομές
Παράλληλα, άρχισαν να λειτουργούν και πλευρικοί σταθμοί
διοδίων και έτσι είναι αναγκασμένοι να πληρώνουν διόδια και όσοι οδηγοί κάνουν
τοπικές διαδρομές, από τη δουλειά στο σπίτι. Πρώτη έκανε την αρχή η κοινοπραξία
της «Ιόνιας Οδού», με την κατασκευή μιας σειράς από νέους σταθμούς (Θήβα,
Τραγάνα, Καπανδρίτι, Μαλακάσα, Οινόφυτα), ενώ δεν έχει εγκαταλείψει την
προσπάθεια για κατασκευή σταθμών διοδίων τόσο στον Αγιο Στέφανο, όσο και στη
Βαρυμπόμπη και σε κάθε κόμβο από την Αθήνα έως τη Σκάρφεια Φθιώτιδας.
Ακολούθησε η κοινοπραξία «Αυτοκινητόδρομοι Αιγαίου» που
εκμεταλλεύεται το οδικό τμήμα Κλειδί Ημαθίας - Ράχες Φθιώτιδας, εγκαθιστώντας
πέντε «πλευρικούς» σταθμούς διοδίων (Λεπτοκαρυά, Πλαταμώνας, Ευαγγελισμός,
Μακρυχώρι και Γυρτώνη), όπου θα πληρώνουν διόδια όσοι κινούνται στο τοπικό
οδικό δίκτυο για διαδρομές ακόμη και από το σπίτι στο εργοστάσιο ή στο χωράφι!
Πλευρικά διόδια έθεσε και η «Ολυμπία Οδός» στο ύψος της Νέας
Περάμου και των Αγίων Θεοδώρων, με πανάκριβο μάλιστα χαράτσι 3,20 ευρώ για τα
ΙΧ.
Νέα βάρη για το λαό
Οπως είναι γνωστό, εδώ και δύο περίπου χρόνια τα έργα σε
τέσσερις από τους μεγάλους αυτοκινητοδρόμους (Αυτοκινητόδρομος Αιγαίου, Νέα
Οδός, Κεντρική Οδός και Ολυμπία Οδός) έχουν «παγώσει», λόγω άρνησης των
ιδιωτικών τραπεζών να συνεχίσουν τη δανειοδότηση των μεγαλοεργολάβων. Τα πολλά
ημιτελή εργοτάξια έχουν προκαλέσει ακόμη μεγαλύτερα προβλήματα οδικής ασφάλειας
στους οδηγούς, οι οποίοι βέβαια εξακολουθούν να πληρώνουν τα πανάκριβα
χαράτσια.
Μάλιστα, μόλις πριν 20 περίπου μέρες η κυβέρνηση ανακοίνωσε
ότι ήρθε σε μια καταρχήν συμφωνία με τους μεγάλους ιδιωτικούς κατασκευαστικούς
ομίλους προσφέροντας «γην και ύδωρ» για να συνεχιστούν τα έργα. Με την καταρχήν
συμφωνία η κυβέρνηση τους χορηγεί πρόσθετες χρηματοδοτήσεις, που θα πληρώσει ο
ελληνικός λαός, ενώ παράλληλα διατηρούνται αμετάβλητα τα πανάκριβα χαράτσια των
διοδίων που επίσης θα πληρώνει ο λαός για δεκαετίες. Ειδικότερα, η συμφωνία,
σύμφωνα με δηλώσεις που έκαναν ο υπουργός Ανάπτυξης Κ. Χατζηδάκης και ο
αναπληρωτής υπουργός Στ. Καλογιάννης, προβλέπει τα εξής:
Την πληρωμή του 50% περίπου των πρόσθετων διεκδικήσεων των
κατασκευαστικών ομίλων (για καθυστερήσεις στις απαλλοτριώσεις, στις
αρχαιολογικές ανασκαφές, στη μετάθεση δικτύων κοινής ωφέλειας κ.λπ.). Πρόκειται
για ένα ποσό 280 εκατ. ευρώ που θα δοθεί από τον κρατικό προϋπολογισμό και,
φυσικά, θα πληρώσει ο ελληνικός λαός.
Την κρατική επιχορήγηση των έργων με πρόσθετα κονδύλια 650
εκατ. ευρώ που θα προέλθουν από δάνειο που ήδη έχει εγκρίνει η Ευρωπαϊκή
Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και το οποίο θα κληθεί να αποπληρώσει πάλι ο
ελληνικός λαός. Με το δάνειο αυτό προβλέπεται να κλείσουν οι «τρύπες» που
υπάρχουν τόσο από τη μείωση των προβλέψεων που υπήρχαν για τις εισπράξεις
διοδίων στις αρχικές συμβάσεις κατά 45%, όσο και από την αποχώρηση που
προβλέπεται ότι θα γίνει ορισμένων από τις 43 ιδιωτικές τράπεζες που
δανειοδοτούν τους μεγαλοεργολάβους. Τα δύο αυτά κενά θα καλυφθούν επιπρόσθετα
και από κονδύλια του ΕΣΠΑ. Δηλαδή, το δημόσιο αναλαμβάνει να καλύψει με
πρόσθετα κονδύλια την υποτιθέμενη συμβολή των μεγαλοεργολάβων, σε σημείο που
ουσιαστικά τα έργα αυτά χάνουν εντελώς κάθε έννοια της λεγόμενης «αυτοχρηματοδότησης»,
προκειμένου να εξασφαλιστεί η κερδοφορία τους...
Την περικοπή τριών τουλάχιστον οδικών τμημάτων που υπήρχαν
στις αρχικές συμβάσεις, η κατασκευή των οποίων παραπέμπεται ουσιαστικά στο
άδηλο μέλλον. Πρόκειται για τα τμήματα: Πάτρα - Πύργος - Τσακώνα της Ολυμπίας
Οδού και Τρίκαλα - Παναγιά και Λαμία - Δομοκός, της Κεντρικής Οδού.
Οσον αφορά τα διόδια αυτά θα παραμείνουν, όπως ακριβώς
προβλέπονταν στις αρχικές συμβάσεις. Δηλαδή, μόλις ολοκληρωθεί και υπογραφεί η
συμφωνία θα υπάρξει αμέσως τιμαριθμική προσαρμογή τους με βάση τον πληθωρισμό,
ενώ κάθε φορά που ολοκληρώνεται κατασκευαστικά ένα τμήμα θα αυξάνεται το
αντίτιμο του χαρατσιού κατά 40% έως και 60%, ανάλογα με το τι προβλέπουν οι
συμβάσεις!
Σύμφωνα με τις ίδιες δηλώσεις των υπουργών, τα έργα θα
ξεκινήσουν την άνοιξη, αν βέβαια η συμφωνία αυτή με τους μεγαλοκατασκευαστές
γίνει δεκτή από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αλλά και τις ιδιωτικές τράπεζες, οι
οποίες διεκδικούν πολύ μεγαλύτερο επιτόκιο από το 2,8% με 3% με το οποίο
δεσμεύτηκαν να δανειοδοτήσουν τα έργα το 2007. Και βέβαια, τα αναθεωρημένα
κείμενα των συμβάσεων, που θα προκύψουν μετά τη συμφωνία, θα πρέπει να
κατατεθούν για κύρωση στη Βουλή και θα προσθέσουν νέα βάρη στον ελληνικό λαό
και στις χειμαζόμενες λαϊκές οικογένειες από τη γενικότερη πολιτική των
μνημονίων.
Ολα αυτά βέβαια τα καταλαβαίνει καλά ο λαός και γι' αυτό
διαμαρτύρεται, ενώ η συγκυβέρνηση τον περασμένο Μάρτη φρόντισε με νομοθετική
ρύθμιση να ποινικοποιήσει όσους αγωνίζονται για να καταργηθούν τα διόδια. Ολους
όσοι ξέρουν πλέον καλά ότι αυτή η ιστορία με τα διόδια είναι μία ακόμα απόδειξη
του γιατί είναι επιτακτική ανάγκη οι οδικοί άξονες, συνολικά οι υποδομές της
χώρας, να είναι λαϊκή κοινωνική ιδιοκτησία. Υποδομές που θα κατασκευάζονται με
κεντρικό σχεδιασμό και επιστημονική μελέτη, με μοναδικό γνώμονα την ικανοποίηση
της ανάγκης της μεταφοράς, με ασφάλεια για όλους, χωρίς να επιβάλλονται
χαράτσια για να αυξάνουν την κερδοφορία τους κάποιοι κατασκευαστικοί όμιλοι και
οι τράπεζες.
Νίκος ΠΕΡΠΕΡΑΣ
